Metaverse’ün çevre etkisi tartışılıyor

• Uzmanlar, metaverse’ün doğaya nasıl etki edeceği hakkında farklı noktalara dikkat çekiyor.

  Pandemi döneminde dünya genelinde yaşanan sokağa çıkma kısıtlamalarıyla, havaya salınan sera gazı ve fosil yakıt tüketimi kaynaklı kirleticiler azaldı. Hayatımıza son dönemde giren metaverse evreni bu kez tercihleri keyfi olarak eve kapanma yönünde değiştiriyor. Metaverse yani üç boyutlu sanal evren, başta sanal gerçeklik gözlüğü olmak üzere sanal gerçeklik cihazlarıyla giriş yapılan bir ortam. Sergi alanları, müzeler, restoranlar bu dünyada bir bir yerini alırken, kullanıcıların ilgisi de gün geçtikçe artmaya başladı. Metaverse dünyasında gezinti yaparken evden dışarı çıkma ihtiyacı ortadan kalkıyor. Evde, kapalı alanda sanal gerçeklik cihazlarının kullanılması yeterli oluyor. Sanal dünyada geziler, toplantılar, görüşmeler yapmak mümkün oluyor. İnternetin adeta ete kemiğe bürünmüş hali olan metaverse evreni, insanları, bir yandan kapalı ortamları tercih etmeye yöneltirken diğer yandan kendi ihtiyaçlarını doğuruyor.
  
  "Global ölçekte kirletici yüzde 30-35 ulaşım kaynaklı"
  Yeni sanal dünyanın çevreye ve doğaya olası etkilerini değerlendiren Çevre Mühendisi Prof. Dr. Mustafa Öztürk, ulaşım kaynağı dışında, ısınma, soğutma ve aydınlatma kaynaklı enerji tüketimi sonucu, kükürt dioksit, partikül madde gibi kirleticiler meydana geldiğini hatırlattı. Anadolu Ajansı’nın haberine göre Öztürk; bu kirleticilerin hem dış hem de iç ortamda kontrol altına alınması gerektiğini ifade etti. Öztürk şunları söyledi: "İç ortama kapanma sonucu iç ortam hava kalitesinde özellikle nem ve karbondioksit konsantrasyonlarında insan sağlığının konfor yapısı standartlarında olması şart. Aksi durumda insan için ciddi bir risk oluşur. Çevresel önlemler, kirletici kaynaklarla ilgili çözümler alınırsa, iyileştirmeler sağlanırsa hareketlilik hariç çevre için çok olumlu gelişmeler olur. Sera gazı, kükürt dioksit, partikül madde salımları azalır. SO2’nin (kükürt dioksit) yanında azot oksit kirleticileri çok önemli sağlık için. Bu kirleticilerin ciddi anlamda azaldığını görebiliriz. Bu kirleticilerin salınımını azaltmak için de bu tip sahalara ciddi çevresel yatırımlar yapılması gerekiyor. Global ölçekte kirletici, yüzde 30-35 oranında ulaşım kaynaklı olduğu için bu kirleticiler ciddi ölçüde azalacak. Bu yüzde 30-35 oranı yüzde 20'lere düşecek çünkü insanların yeme-içme ihtiyaçlarından dolayı ulaşım ve nakliye durmayacak."
  
  2020’de karbondioksit konsantrasyonu yüzde 10 azaldı
  2020 yılında pandemiyle birlikte özellikle kükürt dioksit ve karbondioksit konsantrasyonunun benzer oranda azaldığını hatırlatan Mustafa Öztürk, "Çünkü insanlar iç ortama kapandı. Sürekli atmosferde karbondioksit artar ama 2020 yılında karbondioksit konsantrasyonu yüzde 10 mertebesinde azaldı. Bu, tarihte ilk defa olan bir olay. Dünyanın dijitalleşmesi umut verici ama insan üzerindeki etkisi ayrıca incelenmesi gereken bir olay" ifadelerini kullandı. İnsanların daha fazla iç mekana kapanacağını söyleyen Öztürk, "İç mekan yaşam standardının, hava kalitesinin iyileştirilmesi gerekiyor. Bunun için de Avrupa ile Amerika, Güney Kore gibi ülkelerde ciddi enerji verimliliği için teknolojik yatırımlar yapılıyor. Bu yatırımlarla evinizde konforlu yaşıyorsunuz ama minimum enerji tüketiyorsunuz" diye konuştu.
  
  Daha hızlı sunuculara ihtiyaç olacak
  Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan ise enerji ihtiyaçlarının artacağına vurgu yaparak, "Metaverse internet 3.0 diye tabir ettiğimiz bir yapının üzerinde çalışacak ve bugün bilinen sunuculardan daha farklı, daha hızlı sunuculara ihtiyaç olacak. Bunun yaygınlaşması için bu sunucuların üretilmesi gerekiyor. Bu üretimler için çip üretiminin artması lazım. Çip üretimi için de madencilik yapılması gerekiyor ve bunun doğaya negatif etkileri olacaktır. Sunucuların çalışmaya başladığını düşünürsek bunlar çok ciddi anlamda elektrik harcayan cihazlar, ciddi anlamda enerji çekecekler, sonrasında da dışarıya bir ısı verecekler. Dünyanın sonu için biraz daha çaba harcıyormuşuz gibi bir durum olacak" dedi.
  
  "Alternatif bulmazsak artık çip üretilemeyebilir"
  Osman Demircan, söz konusu etkilerin en az 10 yıl içinde görüleceğini ifade ederek sözlerini şöyle tamamladı: "Bugün bize metaverse olarak tanıtılan evrenler aslında başlangıç seviyeleri. Çok amatörce hazırlanmış ve profesyonel kurgular değil. Büyük oyuncular oyunun içerisine henüz girmediler ve mühendisleri o evrenleri yaratmak için ciddi çalışmalar yapıyor. Burada en az 10 yıllık bir süreçten bahsediyoruz. 10 yılın sonunda altyapısı ve kullanılabilirliğiyle oturduktan sonra yaygınlık başlayacak. Yani 10-15 yıllık ciddi bir süreç olabilir önümüzde. Bu süre içerisinde madenleri tamamen tüketiyor olabilir ve çip üretimi için eğer bir alternatif bulmazsak artık çip üretilemeyebilir. Bugün bile araba üretilemiyor çip üretilemediği için. O zamanlarda daha büyük bir felaket bizi bekliyor olabilir."
  Kaynak: Anadolu Ajansı/Yeşil Hat