Gürültümüzle hayvanları rahatsız ediyoruz

• Gürültü kirliliği insana yönelik birçok sağlık sorununu tetiklediği gibi, ötücü kuşlar, yunuslar ve balinalar gibi farklı hayvan türlerini de olumsuz etkiliyor.

  Çağımızın görünmez tehlikelerinden biri olan gürültü kirliliği, stres, kalp hastalıkları, duyu bozuklukları gibi birçok sağlık sorununu beraberinde getiriyor. Yapılan araştırmalarla çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri de kanıtlanan gürültü kirliliği, birçok hayvan türü için de tehlike oluşturuyor. 

  Ana küresel kirletici

  Biology Letters dergisinde yayımlanan bir araştırma, gürültü kirliliğinin ‘ana küresel kirletici’lerden biri olduğuna dikkat çekerek, zararının düşünülenden çok daha geniş boyutlarda yaşandığını gözler önüne seriyor. Araştırmaya göre; gürültü kirliliği birçok hayvana zarar vermekle kalmıyor aynı zamanda yüzden fazla türün yaşamını da tehdit ediyor. Gürültü kirliliğinin tehdit ettiği türler arasında, amfibi hayvanlar, eklembacaklılar, kuşlar, balıklar, memeliler, yumuşakçalar ve sürüngenler gibi ekosistemin her halkasından hayvan türü bulunuyor.

  Yedi tür grubu etkiliyor

  Araştırmada görev alan bilim insanlarının açıklamalarına göre; gürültü kirliliği yedi tür grubun tümünü etkiliyor ve farklı grupların gürültüye tepkilerinin aynı olduğu görülüyor. Türlere yönelik tutarlı bir hasar oluşması, bu durumu bir istisna olmaktan çıkarıyor ve norm haline getiriyor. Araştırmacılar, gürültü kirliliğinin tehlikeleriyle ilgili farkındalığı artırmanın yeterli olmadığını, bulguların yasama organlarının bu çevresel stresörü daha etkin bir şekilde düzenlemesi için gerekli somut kanıtları sağladığını savunuyor.

  Giderek büyüyen bir tehlike

  Gürültü kirliliği dünya için giderek daha büyük bir tehlike halini alıyor. Bunun en önemli nedeni, gürültü kirliliğine karşı diğer kirlilik faktörlerine uygulanan net sınırlayıcı önlemlerin alınmıyor olması. Oysa hayvanlar, eş bulmaktan korunmaya dek geniş bir yelpazede ve iletişimde seslerden yararlanıyor. İnsanın sebep olduğu gürültü bu hayati sesleri duyulmaz hale getiriyor ve hayvanların yaşam döngülerine zarar veriyor. Seslerin yeterince duyulmaması bazı hayvanları savunmasız hale getirirken, ekosistemde dengeleyici olarak önemli bir rol oynayan bazı avcıların da yiyecek bulmasını zorlaştırıyor. Örneğin yarasa ve baykuşlar, ses kirliliğinin avlarının ince seslerini gizlemesi nedeniyle avlanma zorluğu yaşıyor.

  Deniz canlıları tehlike altında

  Gürültü kirliğinin balina ve yunusların yaşam döngülerini riske attığı bilinen bir gerçek fakat araştırmalar kirlilik etkisinin çok daha geniş sonuçları olduğunu ortaya koyuyor. Örneğin, içgüdüsel olarak mercan resiflerinin seslerine yakınlaşan balık larvalarının, insan kaynaklarından çok fazla ses gelmesi durumunda kayboldukları ve kalitesiz resiflere yaklaşarak daha az yaşadıkları belirtiliyor.

  Göç yolları karışıyor

  Araştırmanın üzerinde durduğu bir başka canlı türü; kuşlar. Gürültü kirliliği nedeniyle bazı kuşlar, göç yollarını değiştiriyor. Kuşların göç yollarını değiştirmesi, ekosistem içinde bir dalgalanma yaratıyor ve sanılandan daha olumsuz sonuçlar doğuruyor. Kirlilik sadece göç yollarını etkilemiyor. Bazı kuşların, uzun süreli yuva kurdukları ve yavrularını büyüttükleri bölgeleri de değiştirme riski var. 

  Gürültü kirliliği her ne kadar ana küresel kirletici de olsa, diğer kirleticilerle karşılaştırıldığında daha kolay çözümlenebilecek bir sorun. Gürültü kirliliğini insanlar ve makineler yaratıyor. Bunu yönetmek için sadece daha sessiz olmamız ve makinelerimizin sesini kısmamız gerekiyor.

   

  Kaynak: MNN