Dünya gezegeninden 2025’in umut veren haberleri

• 2025’te Dünya’dan umut veren gelişmeler öne çıktı: yeşil enerji, yaban hayatı, şehirler ve döngüsel ekonomi alanlarında ilham veren adımlar atıldı.

  Küresel ısınmanın etkileri derinleşirken çevre gündemi, çoğunlukla alarm veren başlıklarla doluydu. Ancak 2025 yılı, tüm zorluklara rağmen doğa ve iklim adına umut vadeden gelişmelere de sahne oldu. Fosil yakıtlardan çıkışta yeni kararlar alındı, okyanusları korumak için tarihi anlaşmalar hayata geçti, biyolojik çeşitliliği koruma çabaları hız kazandı. Bilimin, sivil toplumun ve küresel iş birliklerinin etkili olduğu bu ilerlemeler, daha yaşanabilir bir gelecek için cesaret veriyor.
  
  Yenilenebilir enerjinin yükselişi
  2025, temiz enerji dönüşümünde dönüm noktası oldu. Güneş ve rüzgâr, ilk kez küresel ölçekte kömürden daha fazla elektrik üretti. Bu gelişme, fosil yakıtların geride kalmaya başladığını gösteren tarihi bir eşik olarak kayıtlara geçti.
  Neler oldu?
  • Güneş ve rüzgâr enerjisi, 2025’te dünya genelinde elektrik üretiminin yüzde 30’unu sağladı (Ember, 2025).
  • Güneş enerjisi, art arda üçüncü yıl en hızlı büyüyen enerji kaynağı oldu (IEA, 2025).
  • Rüzgâr enerjisi yatırımları, 2025’te ilk kez yeni kömür yatırımlarını geçti (BloombergNEF, 2025).
  • Avrupa, 2025 boyunca yenilenebilir enerjiden elde ettiği elektriği yüzde 60’a çıkardı (Eurostat, 2025).
  • Çin, yıl içinde 280 GW güneş enerjisi kapasitesine ulaştı (China National Energy Administration, 2025).
  • ABD’de yenilenebilir enerji, ilk kez tüm elektrik üretiminde birinci sıraya yerleşti (EIA, 2025).
  • Gelişmekte olan ülkelerde, düşük maliyetli güneş ve rüzgâr projeleri, fosil yakıtlı santrallere karşı rekabet üstünlüğü sağladı (IRENA, 2025).
  • Yenilenebilir enerji yatırımlarındaki bu ivme hem küresel sıcaklık artışını sınırlamak hem de enerji güvenliğini sağlamak için umut verici bir zemin oluşturuyor (IPCC Synthesis Report, 2025)
  
  Denizlerden gelen güzel haberler
  Okyanusların korunmasına yönelik küresel çabalar, 2025’te somut ve umut verici sonuçlar doğurdu. Uluslararası anlaşmalar, yenilikçi izleme sistemleri ve tür koruma başarıları, deniz ekosistemlerinin geleceği adına yeni bir dönemi işaret ediyor.
  Neler oldu?
  • BBNJ Antlaşması (Biodiversity Beyond National Jurisdiction), yürürlüğe girmeye hazırlanıyor. Bu anlaşma, yüksek deniz alanlarının %30’unun korunmasını hedefliyor ve 80’i aşkın ülkenin desteğini almış durumda (UN, 2025).
  • Yeşil deniz kaplumbağaları (green sea turtles), 40 yılı aşkın koruma çabalarının ardından IUCN’nin Tehdit Altındaki Türler Kırmızı Listesi’nden “tehlike altında” statüsünden çıkarıldı (IUCN, 2025).
  • Akdeniz foku (Monachus monachus) gibi kritik türler için Türkiye, Yunanistan ve bazı Akdeniz ülkelerinde uygulanan yerel koruma programları sayesinde yaşam alanları genişliyor (MOm, 2025).
  • Fiber optik kablo temelli deniz izleme sistemleri, özellikle Kanada ve ABD kıyılarında orka ve balina popülasyonlarının izlenmesinde çığır açtı. Bu teknoloji, hayvanların göç yolları ve tehlikeler konusunda erken uyarılar sağlıyor (Salish Sea Project, 2025).
  • Yeni deniz koruma alanları 2025’te Yunanistan, Portekiz, Avustralya ve Brezilya başta olmak üzere birçok ülke tarafından ilan edildi (WWF, 2025).
  • Deniz yosunları (kelp ormanları) üzerine yapılan araştırmalar, bu habitatların karasal ormanlar kadar karbon yakalama kapasitesine sahip olduğunu gösterdi. Portekiz kıyılarındaki deniz ormanları bu konuda referans gösteriliyor (CIIMAR, 2025).
  
  Şehirler daha yeşil, daha dayanıklı olmaya başladı
  İklim değişikliğiyle mücadelede şehirler, doğayla uyumlu yaşamı teşvik eden uygulamalar ve dayanıklı altyapılarla dönüşümün öncüsü haline gelmeye başladı. 2025 yılı, kentlerin sürdürülebilirlik yolculuğunda kayda değer adımlar attığı bir yıl oldu.
  Neler oldu?
  • Breda (Hollanda), Avrupa’da “National Park City” unvanını alan ilk şehir oldu. Şehir; yeşil alanları artırma, doğal yaşamı destekleme ve toplumsal refahı yükseltme hedefleriyle dikkat çekiyor.
  • (Kaynak: Euronews Green, Mayıs 2025)
  • Heilbronn (Almanya), 2027 Avrupa Yeşil Başkent Ödülü’nün sahibi oldu. Karbon nötr hedefleri, sürdürülebilir ulaşım sistemleri ve doğa tabanlı çözümlerle çevre dostu şehircilikte örnek gösterildi.
  • (Kaynak: European Green Capital Awards, Ekim 2025)
  • Lizbon (Portekiz), tek kullanımlık plastik tüketimini azaltmak amacıyla şehir genelinde depozitolu tekrar kullanılabilir bardak sistemini uygulamaya koydu.
  • (Kaynak: Euronews, Haziran 2025)
  • Amsterdam ve Amersfoort (Hollanda), kent içindeki kanallardan çıkamayan yaban hayvanlarını korumak için kıyılara küçük ahşap merdivenler yerleştirdi. Bu adım, kent ekolojisi adına fark yaratan bir uygulama oldu.
  • (Kaynak: Euronews Green, Temmuz 2025)
  
  Tarımda ekolojik uyanış başladı
  2025, tarımda doğa dostu uygulamaların öne çıktığı; toprağın korunmasına ve verimli kullanılmasına yönelik bilinçli adımların atıldığı bir yıl oldu. Sürdürülebilir yaklaşımlar, ekosistem sağlığı ile verimliliği birlikte düşünmeyi mümkün kıldı.
  Neler oldu?
  • Hindistan, kimyasal gübre kullanımını azaltmak amacıyla çiftçilere organik tarım destekleri sağladı. Bu sayede 1 milyon hektardan fazla alan organik üretime geçti. (Kaynak: FAO, 2025)
  • Avrupa Birliği, toprağın karbon tutma kapasitesini artırmak için tarımsal karbon çiftliklerini desteklemeye başladı. (Kaynak: European Commission, 2025)
  • ABD, 10 milyon hektardan fazla alanda örtü bitkisi uygulamasını yaygınlaştırarak erozyonla mücadelede önemli başarı elde etti. (Kaynak: USDA, 2025)
  • Kenya ve Ruanda, geleneksel toprak bilgisiyle modern ekolojik teknikleri birleştirerek kuraklığa dayanıklı tarım uygulamalarını artırdı. (Kaynak: UNEP, 2025)
  • Yeni Zelanda, karbon pozitif tarım uygulamalarında liderliğini sürdürdü. Sığır çiftliklerinde metan emisyonlarını azaltan doğal yem katkıları yaygınlaştırıldı. (Kaynak: NZ Ministry for Primary Industries, 2025)
  • Toprak sağlığına odaklanan bu politikalar; gıda güvenliği, karbon depolama ve biyoçeşitlilik hedeflerine entegre edilerek iklim krizine karşı güçlü bir zemin oluşturdu.
  
  Dijital çözümlerle iklime direnç
  İklim krizine karşı verilen mücadelede, 2025 yılı teknolojik çözümlerin etkisinin daha fazla hissedildiği bir dönüm noktası oldu. Yapay zekâdan sensör teknolojilerine, dijital inovasyonlar çevresel sürdürülebilirlikte umut vadeden adımları mümkün kıldı.
  Neler oldu?
  • NASA, iklim değişikliğini öngörmek ve uyum politikalarını desteklemek amacıyla yapay zekâ tabanlı Earth Information Center’ı hizmete açtı. (Kaynak: NASA, 2025)
  • Avrupa’da 20’den fazla şehir, hava kirliliğini gerçek zamanlı izlemek ve azaltmak için sensör tabanlı ağ sistemlerine geçti. (Kaynak: European Environment Agency, 2025)
  • Elektronik atıkların geri dönüşümünde robotik ayrıştırma sistemlerinin kullanımı %35 oranında arttı. (Kaynak: Global E-Waste Monitor, 2025)
  • Afrika’daki bazı ülkeler, düşük maliyetli IoT sistemleriyle kuraklık tahmini ve sulama yönetimi alanlarında önemli iyileştirmeler sağladı. (Kaynak: UNDP Africa, 2025)
  • Uydu teknolojileri, tarım ve afet yönetimi başta olmak üzere iklim risklerinin takibinde 2025’te çok daha yaygın kullanılmaya başlandı. (Kaynak: ESA, 2025)
  • Karbon ayak izini ölçen mobil uygulamaların kullanıcı sayısı dünya genelinde 500 milyonu aştı. (Kaynak: AppAnnie, 2025)
  
  Döngüsel ekonomi yükselişte
  2025 yılı, atıkların azaltılması ve kaynakların yeniden kullanımı konusunda önemli kazanımların elde edildiği bir yıl oldu. Döngüsel ekonomi uygulamaları, yalnızca çevresel fayda sağlamakla kalmadı; ekonomik verimlilik açısından da güçlü çözümler sundu. Bu yaklaşım, giderek daha fazla ülke ve şirket tarafından benimsendi.
  Neler oldu?
  • Avrupa’da, tek kullanımlık plastiklerin azaltılması kapsamında 500’den fazla şehir, yeniden kullanım sistemlerine geçti. Yeniden doldurulabilir ambalajlar, depozito-iade sistemleri ve çok kullanımlık gıda kapları market zincirlerinde standart hale geldi. (Kaynak: Ellen MacArthur Foundation, 2025)
  • Fransa, 2025 itibarıyla süpermarketlerde meyve-sebze poşetlerini tamamen yasakladı ve kompostlanabilir alternatiflere geçiş yaptı. (Kaynak: Le Monde, 2025)
  • Avrupa Birliği genelinde, gıda israfı %12 oranında azaldı. Dijital platformlar aracılığıyla fazla gıdalar, gıda bankalarına ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı. (Kaynak: EU Food Waste Reduction Report, 2025)
  • Moda endüstrisinde, döngüsel tasarım anlayışı öne çıktı. H&M, Zara ve Patagonia gibi büyük markalar, koleksiyonlarının en az %30’unu geri dönüştürülmüş veya sürdürülebilir materyallerle üretti. (Kaynak: Business of Fashion, 2025)
  • Hindistan, 2025’te 10 büyük kentte tekstil atıklarının toplanması ve geri dönüştürülmesi için ilk ulusal altyapıyı kurdu. (Kaynak: India Circular Economy Report, 2025)
  • Birleşmiş Milletler’in “Plastiksiz Okullar” programı, yıl sonunda 1 milyon öğrenciye ulaştı. 12 ülkede tek kullanımlık plastikler tamamen kaldırıldı. (Kaynak: UN Environment Programme, 2025)
  • Avrupa Birliği, tekstil sektöründe şeffaflığı ve geri dönüşümü artırmak amacıyla dijital ürün pasaportu uygulamasını 2025 itibarıyla pilot olarak başlattı. Bu sistemle, ürünlerin malzeme içeriği, üretim koşulları ve çevresel etkileri izlenebilir hale geldi. Uygulama, tekstilde döngüselliği destekleyen önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. (Kaynak: Sigma Technology, 2025)