COP30’da ikinci haftaya girerken

• COP30’un ilk haftası kritik tartışmalarla tamamlandı. Fosil yakıtlar, karbon piyasaları ve finansman başlıkları ikinci haftada bakanlar düzeyine taşınıyor.

  COP30’un beşinci ve altıncı gününde müzakereler, fosil yakıtlardan çıkış, karbon piyasaları kuralları ve iklim finansmanı gibi kritik dosyaların çözüme yaklaştığı bir döneme işaret etti. Belem’de devam eden zirvede teknik tartışmaların yerini giderek daha fazla siyasi müzakere alırken, birçok konu bakanlar düzeyine taşındı.
  
  14 Kasım – 5. Gün: Fosil yakıt geçişi ve karbon gideriminde yeni sinyaller
  COP30’un beşinci gününde odak, Belem kapanış metnine eklenmesi beklenen fosil yakıtlardan çıkış yol haritası oldu.
  
  Birçok ülke kömür, petrol ve gazın kademeli olarak terk edilmesi konusunda daha bağlayıcı ifadeler talep ederken, bazı ülkeler enerji güvenliği gerekçesiyle itirazlarını sürdürdü. Aynı gün, karbon giderimi (CDR) projeleri iklim finansmanı açısından öne çıktı. Havacılık ve ağır sanayide artan alım anlaşmaları, CDR kredilerinin endüstriyel dönüşümün yeni finansman aracı hâline geldiğini gösterdi.
  
  Brezilya’nın Amazon restorasyonu için tanıttığı yeni yatırım mekanizmaları, bölgesel sürdürülebilir kalkınma açısından günün dikkat çeken başlıklarından biriydi. Günün sonunda, en kritik dosyaların ikinci hafta için bakanlara devredileceği açıklandı.
  
  15 Kasım – 6. Gün: Karbon piyasalarında ayrışma ve yeni küresel misyonlar
  Altıncı gün, Paris Anlaşması’nın Madde 6.2 rehberliği üzerindeki görüş ayrılıklarının sertleştiği bir gün oldu.
  
  Bazı ülkeler mevcut kuralların piyasa bütünlüğünü zayıflattığını savunurken, diğerleri aşırı teknikleşmenin ulusal esnekliği kısıtlayacağını belirtti. Görüşmeler çıkmaza girince dosya bakanlar düzeyine taşındı.
  
  Aynı gün duyurulan yeni uluslararası misyon, çelik, çimento, kimya ve ulaşım gibi sektörlerde net sıfır uyumlu tedarik zincirleri oluşturmayı hedefleyerek küresel sanayi dönüşümünde önemli bir adım olarak değerlendirildi.
  
  Brezilya’nın ulusal karbon yakalama ve depolama (CCS) düzenlemeleri için kamu istişare sürecini başlatması ise ülkenin erken yatırım ve regülasyon stratejisinin somutlaştığını gösterdi.
  
  Madde 6.8 kapsamındaki piyasa dışı yaklaşımlar ise bazı ülkelerin diğer başlıklarda taviz almak için bu alanı “pazarlık kozu” olarak kullanması nedeniyle tıkandı.
  
  İkinci haftaya giriş: hangi başlıklar kilit olacak?
  COP30’un ilk haftası, ikinci haftada daha sert ve daha siyasi müzakerelerin kapıda olduğuna işaret ediyor. Zirvenin sonuç metnini belirleyecek kritik başlıklar netleşmiş durumda:
  
  • Fosil yakıtlardan çıkışın nasıl formüle edileceği
  • Paris Anlaşması’nın Article 6 rehberliği ve karbon piyasası kuralları
  • Karbon kaldırma (CDR) kredilerinin finansmandaki yeri
  • Adaptasyon finansmanının tanımı, ölçümü ve raporlanması
  • Yüksek bütünlük standartlarının ülkelere ve projelere getirdiği maliyetler
  
  İkinci hafta, tüm bu başlıklarda siyasi kararların verileceği kritik viraj olacak.