COP30’un yedinci gününün merkezinde ‘doğa’ vardı

• COP30’un yedinci günü, ormanlar, biyoekonomi ve yerli toplulukların hakları etrafında şekillenerek ikinci haftaya doğa merkezli güçlü bir ivme kazandırdı.

  Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın (COP) yedinci günü, müzakerelerin teknik aşamadan siyasi aşamaya geçtiği bir dönemeç olurken, zirvenin odağı dün tamamen ‘Doğa temelli iklim eylemi’ne kaydı. Orman finansmanı, yerli halkların toprak hakları, biyolojik çeşitlilik ve gençlik katılımı, ikinci haftanın çerçevesini belirleyen başlıklar olarak öne çıktı. COP30 Başkanlığı, “Doğayı iklim eyleminin merkezine koyma” çağrısıyla yeni fonları, bölgesel girişimleri ve politika araçlarını duyururken; ormanlar, yerel topluluklar ve biyolojik çeşitlilik için milyarlarca dolarlık yeni mekanizmalar günün gündemini şekillendirdi.
  
  İkinci haftanın ana çerçevesi doğa temelli eylem
  COP30’un ikinci haftası, ‘Uygulama COP’u’ olma iddiasını güçlendiren somut gelişmelerle başladı. İlk haftada enerji, finans ve karbon piyasalarında açıklanan 30’dan fazla girişimin ardından, yedinci gün iklim müzakerelerinin odağını açık biçimde doğaya, ormanlara ve yerli topluluklara çevirdi. Tropical Forest Forever Facility (TFFF) etrafında şekillenen yeni finansman mekanizmaları, ülkelerin ormansızlaşmayı tersine çevirme ve biyolojik çeşitliliği koruma taahhütlerine ivme katarken, liderlerin bugün gerçekleştirdiği üst düzey diyaloglar, doğa temelli çözümlerin iklim hedeflerini tutturmada merkezi rol oynayacağını bir kez daha gösterdi. Bu çerçevede COP30, orman finansmanını güçlendiren, yerli halkların toprak haklarını güvence altına alan ve sosyobiyoekonomiyi destekleyen bir dizi yeni adımın duyurulduğu kritik bir gün geçirdi.
  
  Orman finansmanı, biyoekonomi ve yerli hakları
  COP30’un yedinci gününde açıklanan girişimler, doğa temelli çözümlerin yalnızca bir iklim politikası unsuru değil, küresel kalkınma stratejisinin temel ayağı hâline geldiğini gösterdi. Gün boyu duyurulan kararlar üç ana eksende toplandı:
  
  Orman finansmanının güçlendirilmesi
  Liderler, ilk haftada duyurulan 5.5 milyar dolarlık Tropical Forest Forever Facility (TFFF) için yeni finansman iş birliklerini masaya yatırdı. Amaç, dünyanın en büyük yağmur ormanlarını korumayı, ormansızlaşmayı tersine çevirmeyi ve yerel topluluklara doğrudan fon sağlayacak modelleri hızlandırmak. TFFF’nin ölçeklenmesi için 2026’ya kadar yol haritası hazırlanacak.
  
  Küresel biyoekonomi için yeni girişim: The Bioeconomy Challenge
  G20’nin (Yirmiler Grubu) yüksek düzey biyoekonomi ilkelerini uygulamaya dönüştürmeyi hedefleyen Bioeconomy Challenge resmen başlatıldı. Bu girişim; sürdürülebilir üretim modellerini, yenilikçi finansman araçlarını ve yerel toplulukların bilgi birikimini güçlendirmeyi amaçlayarak 2028’e kadar küresel bir ‘sosyobiyoekonomi çerçevesi’ oluşturacak.
  
  Yerli ve topluluk haklarında tarihî ilerleme: 1.8 milyar dolarlık Toprak Hakları Taahhüdü.
  Günün en dikkat çekici açıklamalarından biri, yerli halkların ve yerel toplulukların toprak haklarını güvence altına almak için duyurulan 1.8 milyar dolarlık yeni taahhüt oldu. Bu fon, COP30’un ‘Uygulama COP’u’ iddiasını güçlendiren somut bir adım niteliğinde. Ayrıca yüksek düzeyli yuvarlak masada, yerli yönetişim modellerinin TFFF gibi yeni iklim finansmanı mekanizmalarının tasarımına nasıl entegre edileceği tartışıldı. Uzmanlara göre bu yaklaşım hem etkili koruma hem de adil finansman için dönüm noktası niteliğinde.
  
  İkinci hafta doğa merkezli ivme kazanıyor
  COP30’un yedinci günü, ikinci haftanın çerçevesini netleştiren güçlü bir mesajla sona erdi: Doğa, yerli hakları ve topluluk temelli çözümler iklim eyleminin merkezine yerleşmeden küresel ilerleme mümkün değil.
  Orman finansmanı, biyoekonomi ve yerli toplulukların karar alma süreçlerindeki rolünü güçlendiren açıklamalar, müzakerelerin finans ve enerji başlıklarının ötesine geçerek daha bütüncül bir iklim yaklaşımına evrildiğini gösteriyor.
  Özellikle TFFF’nin ölçeklenmesi, biyoekonomi yol haritasının başlatılması ve 1.8 milyar dolarlık toprak hakları taahhüdü, COP30’un yalnızca hedef belirleyen değil, uygulamaya odaklanan bir zirve olma iddiasını somutlaştırıyor.
  İkinci haftada ise enerji dönüşümü, fosil yakıtlardan çıkış metni, finansman boşlukları ve Article 6 gibi teknik başlıkların siyasi tartışma düzeyine taşınması bekleniyor.
  
  Ancak yedinci günün güçlü doğa ve topluluk vurgusu, sonuç metninde ekosistemlerin korunması ve yerli halkların merkezi rolü konusunda daha iddialı bir dilin görülmesinin önünü açabilir.